Tụt hậu về công nghệ web, Safari có đang trên đường trở thành Internet Explorer thứ hai?

Internet Explorer 6 đã trở thành biểu tượng bị ghét bỏ của thế giới web khi nó khiến cho cuộc sống trực tuyến trở nên khó khăn hơn và dù hơi quá khi nói rằng trình duyệt này đã gần như phá hủy toàn bộ internet – cũng chẳng mấy ai sẽ đứng ra biện hộ cho nó. Không khó hiểu tại sao cuối cùng Internet Explorer lại bị khai tử – nhưng thật bất ngờ khi di sản này có thể đang được kế thừa bởi một trong các đối thủ của nó – Apple Safari.

Thông thường, mỗi khi nhà phát triển web muốn tận dụng một API web hiện đại nào đó, họ sẽ phải sử dụng một loại giải pháp dành riêng cho trình duyệt đó. Nhưng với Safari, trình duyệt của Apple đang trên đường kéo mọi thứ đi xuống.

Tụt hậu về công nghệ web

So với các đối thủ khác, Safari đang tụt hậu đáng kể về khả năng hỗ trợ các tính năng web. Cho dù còn xa mới có thể xem Safari như một “IE mới” khi thị phần của nó vẫn còn quá bé so với IE trước đây, nhưng Safari – đặc biệt là Engine WebKit của nó – đang “hít khói” các đối thủ của mình. Theo công bố của Web Platform Test, các trình duyệt nền Chrome hỗ trợ 94% các bộ thử nghiệm, Firefox hỗ trợ 91% nhưng Safari kém xa khi chỉ hỗ trợ 71% bộ thử nghiệm.

Trên desktop, điều này không phải là vấn đề lớn khi người dùng có thể đổi sang bất kỳ trình duyệt nào họ muốn. Tuy nhiên, trên iOS, điều này lại bất khả thi. Dù có nhiều loại trình duyệt khác nhau trên App Store, nhưng tất cả đều buộc phải sử dụng engine WebKit theo quy định của Apple.

Nói cách khác, Apple hoàn toàn độc quyền thị trường trình duyệt trên iOS – điều ngay cả Microsoft cũng không thể làm được với IE trên Windows. Và với các giới hạn về tính năng của Safari, các nhà phát triển web không thể không khó chịu về nó.

Một điều khác mà các nhà phát triển web cảm thấy lo lắng là chu kỳ phát triển chậm chạp của Apple. Nhanh nhất Apple cũng phải mất đến 6 tháng để cập nhật trình duyệt của mình. Các trình duyệt nền Blink khác thường cập nhật đến sau mỗi 6 tuần (đôi khi chỉ 4 tuần). Firefox cập nhật sau mỗi 4 tuần và Brave thậm chí chỉ còn 3 tuần.

Điều này có nghĩa Apple không chỉ chậm bổ sung tính năng mới, họ còn chậm sửa các lỗi xuất hiện trên trình duyệt của mình – ngay cả khi xuất hiện các lỗ hổng bảo mật đơn giản. Nếu trang web của bạn bị ảnh hưởng bởi lỗi của Safari, bạn có thể phải đợi đến một năm trước khi vấn đề được giải quyết.

Thậm chí ngay cả khi WebKit triển khai một tính năng mới, nó thường không hoàn thiện. Ví dụ như các ứng dụng web tiến bộ (các PWA) – thuật ngữ chỉ các website hoạt động như một ứng dụng di động như hiển thị toàn màn hình, gửi thông báo, khả năng chạy ngoại tuyến và khởi chạy từ một biểu tượng trên màn hình chính. Các ví dụ nổi tiếng về PWA là Twitter, Uber hay Google Docs, Sheet.

Cho dù được Apple triển khai nhiều API cần thiết cho các ứng dụng PWA, nhưng vẫn còn nhiều giới hạn. Apple không hỗ trợ khả năng gửi thông báo hay đặt biểu tượng trên màn hình. Về bản chất, Safari không có các tính năng cốt lõi giúp các trang web hoạt động giống như ứng dụng.

Tụt hậu về công nghệ web, nhưng Safari vẫn độc quyền trên iPhone nhờ vào chính sách của Apple

Chính vì vậy, nhiều người cho rằng, Apple cố tình kìm hãm WebKit để bảo vệ mảng kinh doanh App Store của họ. Nếu WebKit hỗ trợ tốt ứng dụng PWA, các nhà phát triển sẽ xây dựng các ứng dụng web tốt hơn và không ai mua các ứng dụng native nữa, làm Apple mất đi 30% phí hoa hồng họ được hưởng từ App Store.

Tụt hậu về công nghệ hay vì quyền riêng tư của người dùng?

Chắc chắn Apple muốn bảo vệ lợi ích của mình – nhưng theo lập luận của công ty, tất cả những gì họ làm để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng hơn là các ứng dụng web. Theo Apple, họ không triển khai các API hiện đại là vì chúng cho phép nhà phát triển truy cập vào các cổng USB, Bluetooth, tình trạng pin, cảm biến tiệm cận cũng như cho phép các nhà quảng cáo tạo nên “các dấu vân tay” trên thiết bị để theo dõi người dùng – cũng như làm giảm thời lượng pin.

Có thể Apple có lý do đúng để làm việc đó, nhưng điều đó cũng không ngăn cản các nhà phát triển đưa những API này lên các trình duyệt khác. Nó sẽ mất một thời gian hơn khi không có được sự hỗ trợ từ Apple nhưng có thể mọi người đều đã biết kết cục của nó. Một kết cục tương tự như Internet Explorer. Microsoft thua. Mọi người chuyển sang các trình duyệt khác và Microsoft chỉ giữ được một sản phẩm không ai muốn dùng. Nếu Apple đi theo con đường này, không chỉ Apple thua mà cả thế giới web cũng vậy.

Như nhà phát triển web Tim Perry đã chỉ ra, mọi trình duyệt đều có các API riêng của mình. Nhưng “khi Chrome thống trị một cách hiệu quả tư duy lập trình của các nhà phát triển, cung cấp các API mở rộng mạnh mẽ hơn và dễ sử dụng hơn, nó đã trở nên phổ biến hơn nhiều so với Firefox và Safari … tự loại bỏ các API của riêng mình và chấp nhận dùng của Chrome, vô tình cho phép Google đơn phương thiết lập các tiêu chuẩn web mở rộng.”

Giờ đây điều tương tự đang xảy ra với các công cụ phát triển và API, khi Google đang cung cấp cho các nhà phát triển những công cụ mạnh mẽ hơn và trải nghiệm phát triển tốt hơn Safari.

Nếu điều này tiếp diễn, cuối cùng, thế giới web sẽ chỉ phát triển xoay quanh người dùng Google, thay vì cho mọi người, bao gồm cả những người dùng của Firefox, Safari. Với thị phần và tiềm lực nhỏ bé hiện tại của Firefox, hy vọng cứu vãn một thế giới web đa dạng giờ chỉ còn trông chờ vào Apple. Như nhà cựu phát triển của Opera, Bruce Lawson chỉ ra: “Nếu Apple cho phép Safari thực sự có khả năng cạnh tranh, nó sẽ tốt hơn cho các nhà phát triển web, doanh nghiệp, người tiêu dùng và sự lành mạnh của web.”